بایاتی در قالب تاپماجا / ادبیات ما؛ سند تمدن ما

مرز و محدوده ادبیات مادری ما در آذربایجان واقعا نامشخص است. ادبیات ترکی در سایه تاریخ و فرهنگ غنی ما به کجاها که دست نیافته است. در تورق کتاب جدید و شیرین استاد خضوعی (لای لای؛ بایاتی مادر) به بخشی برخوردم که بایاتی در قالب چیستان را اشاره دارد.

نمونه های بسیاری از سرگرمی، اشارات علمی و اطلاعات عمومی به حالت یک شعر از پدران و مادران بخصوص از آنان که عمری را سپری کرده اند،  شنیده اید. از نمونه های این نوع، طرح محتوای “تاپماجا” با لباس و ظاهر یک بایاتی است. در کتاب فوق الذکر به دو نمونه از این بایاتی ها اشاره شده که محتوای چیستان دارد. یکی از این چیستان ها به دلیل مناسبت این هفته (هفته کتاب) نظرم را جلب کرد.

آی گئده ر آدام ایله

بیر خونچا بادام ایله

نه دیلی وار نه آغزی

دانیشار آدم ایله

جواب این چیستان؛ “کتاب” است. شاید زمان هایی ملت ها از کتاب که سهل است، از قلم و کاغذ چیزی نمی دانستند، ادبیات مادری ما برای تفهیم اهمیت کتاب از واژه های غنی در قالب بایاتی استفاده کرده است و آن را بصورت یک چیستان با آهنگ موزون بایاتی در اذهان و قلوب، بقاء بخشیده است. این سند تمدن ماست.

کتاب “لای لای؛ بایاتی مادر” را به قیمت یک پیتزا معمولی از نمایندگی مطبوعات اعلم الهدا (اهر/ خیابان امام ره/ روبروی بازار میرداماد) تهیه کنید. ارزش خواندنش را دارد.

یادداشت: مهدی شنابی