وقتی که زلزله ارسباران برای تئاتر اهر سکوی جهش شد

جشنواره تئاتر کوتاه اهر در مرداد سال ۹۲ بال و پر ویژه ای گرفت. هفتمین دوره جشنواره تئاتر زیر ۵ دقیقه ارسباران ۲۳ الی ۲۵ مردادماه سال ۱۳۹۲ برای نخستین بار به صورت سراسری در اهر برگزار شد. هنرمندان تئاتر اهر ده سال بود که این تئاتر را ابداع و شش دوره آن به صورت شهرستانی و استانی برگزار کرده بودند. مرداد آن سال؛ تئاتر اهر با پیشینه یکصد ساله خود به بار نشست.  سی و پنج گروه نمایشی با ۶۰ اثر از استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، البرز، خراسان رضوی، خوزستان و کردستان و ۲۲ گروه نمایشی از اهر اعلام آمادگی کرده بودند. از بین آثار استانی ۲۲ اثر و از بین آثار شهرستان اهر ۱۳ اثر در طی چهار روز مورد پذیرش هیأت محترم بازبینی قرار گرفت.

وحید لک مدیر هماهنگی تئاتر استان های کشور، پیمان شریعتی مدیر روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی و نادر برهانی مرند نویسنده و کارگردان سرشناس کشور؛ داوران  جشنواره بودند. دکتر اسماعیل عالی زاده دبیر جشنواره بین المللی تئاتر فجر، محمدرضا الوند رئیس شورای ارزشیابی و بررسی متون نمایش ایران و کریمی مشاور پژوهشی سی و دومین جشنواره تئاتر بین المللی فجر از مهمانان ویژه جشنواره اهر بودند.

یک سال از وقوع زلزله ۲۱ مرداد سال ۹۱ گذشته بود و انجمن نمایش اهر تصمیم گرفته بود جشنواره زیر ۵ دقیقه اهر را در سطح سراسری و به یاد جان باختگان زلزله و با عنوان ارسباران برگزار کند. نام ارسباران در سخنان مقام معظم رهبری هنگام حضور در این منطقۀ زلزله دیده برجسته شد. آن حضرت تصریح کرد؛ « زلزله می تواند به سکوی جهش این منطقه تبدیل شود». در واقع هنرمندان تئاتر اهر از این نکته قبل از همه و بهتر از همه بهره گرفتند.

اسماعیل عالی زاد طی یادداشتی نوشت؛ « زمین لرزه ای شهرهای اهر، هریس و ورزقان را بر سر زبان ها انداخت. امید است که این حادثه طبیعی، دیگر مناطق ایران را به بهای سنگین داغداری و از دست رفتن سرمایه های انسانی نامدار نسازد. گرچه شهرت و نامداری می تواند به خودی خود ارزشمند باشد ولی چه نیک است که به بهای آفرینش هنری و تولید معرفت باشد. همانند آنچه این روزها در همین حوالی می گذرد و زمینه نشاط و روح بخشی را نه فقط برای اهالی محترم اهر، هریس، ورزقان و همه روستاهای تابعه، بلکه برای همه هموطنان ایرانی فراهم کرده است.  هفتمین جشنواره منطقه ای تئاتر ارسباران فرصت مغتنمی است که دگربار این مناطق،‌ میراث فرهنگی و مردمان شریف آن بر سر زبان ها بیافتد ولی این بار توسط هنرمندان و فرهیختگان این خطه گهربار و با دیگر عزیزانی که از اقصی نقاط کشور به مشارکت و همراهی این امر مهم شتافته اند. باشد که این زحمات به بار بنشیند».

اهر به صحنه تئاتر ایران تبدیل شده بود و برای اولین بار بود که گروه های نمایشی از استان های مختلف کشور به این شهر آمده بود. اتفاق بزرگی رخ داده بود؛ رویداد بزرگ فرهنگی.

محمد امین حایری ( هنرمند اهری) در یادداشتی ذیل عنوان؛ « نمایش ۵ دقیقه؛ بیم ها و امیدها» نوشت؛ « در این که تئاتر ۵ دقیقه ای واقعۀ هنری جدیدی است هیچ شکی نیست» و این پرسش را برای هنرمندان پیش کشید که؛ « به این بیاندیشید که آیا می خواهید پیش قراولان این شکل تئاتر باشیم یا نه؟». پرسش او از سوی همدیارانش جدی گرفته شده و اهر به قطب تئاتر کشور و کانون تئاتر کوتاه کشور تبدیل شده است.

جشنواره هفتم طی روزهای برگزاری روزنامه داخلی داشت که در آن اخبار جشنواره و اظهارات هنرمندان تئاتر منعکس می شد.

علی رضا قاسمی: این نوع تئاتر حرکت و ایده خوبی است و اگر برنامه منسجم و حمایت همه جانبه چه از لحاظ مادی و معنوی، مشارکت هنرمندان و عنایت پشتیبانی مسئولین باشد، این نهال کوچک با طراوت رشد کرده و پر از شکوفه خواهد شد و ریشه های آن مستحکم تر خواهد شد.

محمد رزمی: تئاتر زیر پنج دقیقه طرح و ایده خوبی است و تأثیر این بیشتر روی متن نمایشی است. ما اگر نمایشنامه های خوبی در این زمینه داشته باشیم، می توانیم در وقت کوتاه حرف های بزرگ و تأثیرگذاری به زبان نمایش بزنیم.

بهزاد فرمانی: : با توجه به ازدیاد دغدغه های اجتماع و کمبود وقت مردم برای تئاتر، این نوع تئاتر می تواند در راه آشنایی مردم  با تئاتر نقطه عطفی باشد.

محمد روحانی زاده: : طرح و ایده این جشنواره، زیبا و بسیار قابل تأمل است و با توجه به پایین بودن زمان نمایش، فرصت بسیار مناسبی برای علاقه مندان تازه کار هنر نمایش می باشد.

سید مهدی مصطفوی: : امیدوارم روزی فرا برسد که این جشنواره در حد و شأن و منزلت مردم عزیز اهر و جامعه هنری اهر و در نهایت شکوه و عظمت و در سطح گسترده کشوری برگزار گردد.

محمد یوسفی زاده: من از پارسال دلم برای اهر می تپد و دوست داشتم به عنوان یک آذری در بین هموطنان آذری و دوستان زلزله زده ام باشم و این جشنواره فرصت خوبی بود. من اولین بار است که در جشنواره تئاتر زیر ۵ دقیقه ای شرکت داشتم و خوشحال شدم و بسیار آموختم. جشنواره تئاتر ارسباران خوب بود و امیدوارم خوب تر شود.

فرزاد علی بابایی: به نظرم یکی از دشوارترین کارهاست که یک ایده را بتوان در کمتر از پنج دقیقه به طور مشخص مطرح ساخت. تئاتر ارسباران در سال های گذشته متأسفانه در این زمینه به نوعی درگیر مدل آغاز زندگی و تولد و مرگ بوده ولی به لطف خدا در یکی دو سال اخیر کارهای متنوعی عرضه شده و به نظرم در کل عالی است.

کیوان اقبالی: : اجرای تئاتر زیر ۵ دقیقه حرکت به سوی مفهوم و معناگرایی است و کارهای کوتاه در زمان اندک مفهوم بزرگی را به مخاطب ارائه می دهند و این امر در شرایطی که زمان برای مخاطب اندک و پربهاست، واجب و گریزناپذیر خواهد بود لذا این جشنواره می تواند بازکننده مسیری به این سو باشد.

معین جعفری: سرمنشأ تئاتر کوتاه، شهر اهر است. تئاتر کوتاه می تواند بستر خوبی برای کارگردان های جوان باشد تا بتوانند ایده های جدید خود را مطرح سازند.

منبع: دوهفته نامه گویا، شماره ۲۷۲، تیر۱۳۹۵٫