مواریث ناملموس؛ ذخایر فرهنگی ملی/ قره داغ سرشار از مواریث ناملموس است

آرخا: مجموعه ای از تجارب، مهارت ها، روش ها، فنون و دانش سنتی و بومی، آیین ها و رسوم در شیوه های معیشت دیرین به عنوان میراث فرهنگی ناملموس شناخته می شوند.

مواریث ناملموس در سطح و تنوع گسترده ای مصداق می یابد. مانند؛ مهارت پخت انواع نان و شیرینی و غذا، مهارت دوخت لباس، ساخت ابزار و وسایل معیشتی، بافت انواع زیرانداز که سنتی و دیرین هستند. مراسم و آیین ها، سنن و رسوم، ادبیات شفاهی(قصه، لالایی و…)، موسیقی، بازی های محلی، گنجینه زنده بشری و…

تاکنون چند هزار میراث ناملموس از مناطق مختلف در کشور به ثبت ملی رسیده است.

بسیاری از آثار ناملموس ثبت شده به نام یک استان یا شهرستان به دلیل پوشش منطقه ای آنها در استان یا شهرستان های دیگری نیز وجود دارند. با ثبت یک اثر به نام یک استان و شهرستان، مسئولیت از دوش استان و شهرستان های دیگر( که آن اثر را دارند)، در حفاظت، احیا و توسعه مواریث ناملموس نمی افتد.

برخی مواریث ناملموس منسوخ شده اند و امکان احیای آن ها وجود دارد. این کار در برخی استان ها انجام شده است. مانند «اوجاق قیراقی» در استان اردبیل.

بدیهی است؛ برخی سنت ها و مهارت های گذشته در جوامع امروز مقبول نباشند و احیا و اجرای آنها محل تردید باشد. مانند رسم «جهیز باخدی». در میان مجموعه رسوم ازدواج که امروزه مردود شمرده می شود و برای نمونه خبر می آید که؛ پویش «نه به تماشای جهیزیه» در میانه راه اندازی می شود.

منطقه قره داغ مواریث ناملموس گسترده ای دارد

اغلب مواریث ناملموس با جوامع روستایی و عشایری پیوند دارد و قابل توجه این که؛ طی قرن اخیر نسبت جمعیت روستایی و شهری در کشور برعکس شده و امروز 70 درصد جمعیت کشور شهرنشین هستند. با وجود این؛ منطقه قره داغ با بیش از 1000 روستا همچنان نسبت 70 درصدی جمعیت روستایی و عشایری خود را حفظ کرده است. بنابراین؛ ناحیه قره داغ سرشار از مواریث ناملموس است و شناسایی و تدوین و انجام اقدامات لازم برای ثبت ملی آن ها نیاز به همت و تلاش گسترده دارد.

به ویژه این که؛ مدتی است نسبت به تشکیل و فعالیت کارگروه مشارکت در پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در سطح شهرستان ها با وظایف تعریف شده، اقدام گردیده است.